Nedir?
Aşırı aktif mesane, ani ve kontrol edilemeyen idrara çıkma isteği ile tanımlanan yaygın bir mesane problemidir. Bu durumda, ebeveyn çocuğa tuvalete gitmesi gerekip gerekmediğini sorabilir. Çocuk hayır dese bile çok kısa sürede acil sıkışma hissiyle tuvalete gidecektir.
Çocuklarda oldukça yaygın görülen bir durumdur. Yaklaşık %15-20 çocukta görülebilmektedir.
Bu durum hem ebeveynler hem de çocuklar için çok can sıkıcı olabilmektedir (Örneğin yolculuğa çıkıldığında çocuk sık sık tuvalete gitmek isteyecektir ve hem ebeveynin hem çocuğun hayatı zorlaşacaktır).
Aşırı aktif mesane, gündüz idrar kaçırmaya neden olabilmektedir.
Çocuklarda aşırı aktif mesanenin en yaygın belirtisi, tuvalete normalden daha sık gitme dürtüsüdür. Normal bir tuvalete gitme sıklığı günde 4-7 defadır. Aşırı aktif mesaneli çocuklarda, mesane fazla kasılabilir ve dolu olmadığında bile idrara çıkma hissine neden olabilir. Çocuklar bu durumda, acil sıkışma hissi olduğunu doğrudan anlatamayabilir. Fakat oturdukları yerde kıvranmak, çömelme davranışı, normalden daha farklı hareketler yapmak ve bacaklarını çaprazlamak gibi davranışlar aşırı aktif mesanenin göstergesidir.
Diğer belirtiler ise şunlar olabilmektedir:
Aşırı aktif mesanesi olan çocukların, mesane kaslarında kontrol edilemeyen spazmlar vardır. Mesane kasları daha fazla uyarıldığı için normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacı duyarlar. Mesanedeki idrar miktarı az olmasına rağmen mesanede kasılmalar olduğu için bu çocuklar sık sık tuvalete çıkmak isterler. Tuvalete gidene kadar idrar kaçırabilirler.
Leğen kemiğinin tabanında yer alan ve idrarı tutmayı sağlayan pelvik taban kasları yeterince kuvvetli değilse ani gelen idrarı tutamayabilir. Mesaneden gelen devamlı ve ani sıkışma hissi pelvik taban kaslarının yapısını da zamanla bozabilmektedir.
Kabızlık, idrara sıkışma hissine ve aşırı aktif mesaneye neden olabilmektedir. Bunun nedeni kabızlığı olan çocuğun bağırsaklarında dışkının birikmesidir. Biriken dışkı bağırsağa çok yakın olan mesaneyi sıkıştırır ve rahatsız eder. Dışkının uyguladığı basınçla mesanede idrarı tutmak zorlaşmaktadır.
Çocuklarda aşırı aktif mesanenin diğer nedenleri ise şunlardır:
Sağlık geçmişine ve semptomlara bağlı olarak aşırı aktif mesane için bir dizi tetkik ve değerlendirme yöntemi bulunmaktadır. Bu tetkiklere bir çocuk üroloğunun karar vermesi gerekmektedir.
Aşırı aktif mesanede yapılabilecek olası testler aşağıdaki gibidir:
İdrar tahlili: İdrar örneği almak, hekimin aşırı aktif mesaneye neden olabilecek durumları kontrol etmesini sağlamaktadır. İdrar tahlili, idrarda enfeksiyon varlığını gösterebilmektedir.
İşeme sonrası mesanede kalan idrar ölçümü: İşeme yapıldıktan sonra karnın alt kısmından ultrason cihazıyla mesanede kalan idrar ölçülebilmektedir. İşedikten sonra olması gerekenden fazla idrar kalması, altta yatan farklı problemlerin işareti olabilmektedir.
Ultrason: Mesane ve böbrekte herhangi bir değişiklik olup olmadığını göstermektedir.
Mesane günlüğü: Mesane günlüğü, işeme sorunları olan kişileri değerlendirmenin basit bir yöntemidir. Genelde 2 gün boyunca tutulması önerilmektedir. Gündüz işeme sıklığı, işeme hacmi, işeme süresi, sıkışma hissinin varlığı, alınan sıvı türü ve miktarı ve idrar kaçırmanın derecesini gösteren bir çizelge tutulması istenmektedir.
Sistoskopi: Bu testte, üretranın ve mesanenin içini görselleştirmek için sistoskop adı verilen ince, ışıklı bir cihaz kullanılmaktadır.
Ürodinamik test: Bu test serisi, mesanenin idrarı ne kadar tutabildiğini ve boşaltabildiğini göstermektedir. Bu testler hem invaziv hem de pahalı olabileceğinden, genellikle olağandışı semptomları olan veya tedaviye yanıt vermeyen kişilerde uygulanmaktadır.
Ürodinamik testler şunları içerir:
Üroflovmetri: Bu test, işeme yapılırken idrar akışını etkileyen herhangi bir engel olup olmadığını görmek için idrar miktarını ve akış hızını ölçmektedir. Uygulaması oldukça kolay bir yöntemdir. Hasta normal tuvalete oturur gibi üroflovmetri cihazına oturur ve işemeyi gerçekleştirir. Bu işeme testi, idrar miktarı, idrarın akış hızı, idrar yapma süresi, idrar şekli gibi bilgiler sağlayarak mesane problemi hakkında bilgi vermektedir.
Sistometri veya sistometrogram: Bu test, steril ılık su ile doldurulan mesanedeki basıncı ölçerek mesane fonksiyonunu değerlendirmektedir. Ayrıca sıkışma hissi ve mesane dolum kapasitesini de değerlendirir.
EMG veya elektromiyogram: İşeme öncesinde, sırasında ve sonrasında sfinkter kas kasılmalarını ölçmektedir. Detrüsör-sfinkter dissinerjisi adı verilen bir durum idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. Sfinkter kasının normalde idrar yaparken gevşemesi gerekmektedir. Detrüsör-sfinkter dissinerjisinde gevşemek yerine kasılmaktadır. EMG, sistometrogram ile birlikte yapılmaktadır.
İşeme sistoüretrogramı: Bu mesane testi, mesane ve üretradaki yapısal sorunları görmek için yapılmaktadır. Bir kateter ile mesaneye sıvı kontrast boya enjekte edilmekte ve ardından idrar yaparken röntgen çekilmektedir.
Bu testler, sık sık tuvalete gitme hissi olan bir çocuğun, enfeksiyon veya başka bir hastalık, tıkanıklık veya yetersiz çalışan pelvik taban kasları ile bir ilgisi olup olmadığını teşhis etmeye yardımcı olabilmektedir. Aşırı aktif mesanenin nedenini bilmek, doğru tedaviye karar vermek için en önemli aşamadır. Her test her hastaya uygulanmamaktadır. Bu yüzden mutlaka çocuk ürolojisi uzmanına danışılmalıdır.
Aşırı aktif mesanenin, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar, implante edilebilir cihazlar veya ameliyat gibi farklı tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Belli grup uzmanlar tarafından yurtiçi ve yurtdışında yayınlanan kılavuzlara göre, aşağıdakiler gibi davranışsal terapiler, nörolojik olmayan aşırı aktif mesanede birinci basamak tedavi olarak önerilmektedir:
Bu önlemler yeterli değilse, büyük olasılıkla, semptomları kontrol altına almak için gerektiğinde çocuk ürolojisi uzmanı tarafından, artırılabilecek küçük bir ilaç dozu reçete edilebilmektedir. İlaçlar, mesaneyi yeterince rahatlatamazsa ileri durumlarda mesaneye, botulinum toksini denilen enjeksiyon uygulanabilmektedir. Nadir durumlarda mesane kapasitesini artırmak için cerrahi prosedürlere ihtiyaç olabilmektedir.
Davranış terapisi: Aşırı aktif mesaneli çocukların bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapması gerekebilmektedir. Çocuk uyanıkken, pelvik taban fizyoterapisti ve çocuk ürolojisi uzmanı tarafından belirlenen aralıklarla düzenli olarak tuvalete gitmesi istenmektedir. Aynı zamanda yaşına göre alması gereken sıvı miktarını gün içinde alması planlanmalıdır. Mesaneyi rahatsız eden kafein, asitli içecekler vb. besinlerin alımı azaltılmaktadır.
Biyofeedback destekli pelvik taban eğitimi: Biyofeedback, pelvik taban kaslarından gelen fizyolojik aktivitenin izlendiği, kuvvetlendirildiği ve hastaya bilinçsiz fizyolojik süreçler hakkında bilgi sağlayan görsel veya işitsel bir sinyal olarak ileten bir tekniktir. Hem mesane kasının fazla kasılması hem de pelvik taban kas bozukluklarında kullanılabilmektedir. Biyofeedback, çocukların istemsiz mesane kasılmalarını tanımlamasına ve bastırmasına, aynı zamanda pelvik taban kaslarını tanımlayıp gevşetmesine yardımcı olabilmektedir.
İlaçlar: Çocuk üroloğu gerekirse, aşırı aktif mesanesi olan çocuğa ilaç reçete edebilmektedir. Bu ilaçlar mesane kasının gevşemesine yardımcı olacaktır. Mesanenin dolmadan önce kasılmasını önlemeye yardımcı olarak, gün boyunca idrara çıkma dürtüsünün sayısını sınırlamayı sağlamaktadır. Bu ilaçlar şurup veya tablet şeklinde verilebilmektedir.
Aşırı aktif mesane tedavisinde tek başına ilaç tedavisi, her zaman yeterli olmamaktadır.
Nöromodülasyon: Nöromodülasyon daha çok erişkinlerde kullanılsa da davranışsal ve farmakolojik tedavinin başarısız olduğu çocuklarda bu tedavi yaklaşımı kullanılabilmektedir. Nöromodülasyonun mesane kasılmalarını etkilediği kesin mekanizma tam olarak anlaşılamamıştır. Sakral sinir uyarımı, sakral sinirlerin uyarılması yoluyla mesane kası üzerinde etkilere neden olabilmektedir. Prosedür ameliyat gerektirir. Bu nedenle, birçok ebeveyn tedaviyi uygulama konusunda isteksizdir. Ek olarak, cihazın mevcut sürümü bir çocuk için nispeten büyüktür.
Cerrahi olmayan yöntemi de mevcuttur. Yüzeyel elektrotlarla uygulanan bu elektrik stimülasyonu yöntemi, çocuklarda kullanılmıştır. Sakral sinirleri uyarmak için yüzeyel elektrotlar yerleştirilmektedir. Mesaneye giden sinirler uyarılarak, mesane kasılmalarının azaltılması amaçlanmaktadır.
Aşırı aktif mesane yaşla ilgili değildir. Hem çocuklarda hem yetişkinlerde görülebilmektedir. Her yaşta ortaya çıkabilse de çocuklarda yaş arttıkça bu durumun görülme ihtimali azalmaktadır.
3 yaşın altındaki küçük çocuklarda alt ıslatma veya sık idrara çıkma normaldir ve bir sorun olarak görülmemelidir. Fakat 5 yaşından sonra bu problemler devam ediyorsa mutlaka bir çocuk ürolojisi uzmanı ve pelvik taban fizyoterapistine danışılmalıdır.
Aşırı aktif mesanesi olan çocukların bir kısmı uzun dönem tedavi almalarına rağmen iyileşmeyebilmektedir. Özellikle ilaç kullanıp bırakan çocuklarda aşırı aktif mesane semptomlarının tekrarladığı sık görülmektedir. İlaç tedavisi, mesanedeki kasılmaları azaltmaya yöneliktir. Fakat pelvik taban kaslarında fonksiyon bozukluğu olan çocuklarda mesane kasları düzelmesine rağmen tam iyileşme sağlanmayabilir. Çünkü ilaç, pelvik taban kaslarına herhangi bir iyileştirici etki yapmaz.
Pelvik taban kasları, kol ve bacak kaslarımız gibi kendi kontrol edebildiğimiz kaslardır. İşeme ve idrarı tutmaktan sorumludur. Pelvik taban tedavi seanslarında, pelvik taban kaslarının fonksiyonunu düzelterek mesane kasılmalarını önlemek amaçlanmaktadır.
Pelvik taban kasları ve mesane arasında refleks yollarla bağlantı bulunmaktadır. Pelvik taban kasları kasılıp gevşediğinde mesane kasları da doğru çalışmayı öğrenmektedir.
Pelvik Kids tedavi seanslarında pelvik taban kaslarının fonksiyonunu düzeltmeyi ve mesane kaslarının aşırı aktivitesini azaltmayı hedeflemektedir.
Pelvik Kids’te tedaviden önce, pelvik taban kasları cihazlarla değerlendirilmektedir. Pelvik taban kaslarının kuvvetini ölçmenin yanında, pelvik taban kaslarıyla bağlantılı kor kaslar da değerlendirilmektedir. Ayrıca çocuğun solunum şekli ve postürüne bakılmaktadır.
Tedavinin ilk seansında aileye ve çocuğa, öncelikle “Mesane ve Bağırsak Eğitimi” verilmektedir. Bu eğitimde çocuğun gün içinde içmesi gereken sıvı miktarı, işeme saatleri, tuvalet pozisyonu, yemesi ve yememesi gereken yiyecekler, bağırsak masajı, tuvalet alışkanlıkları anlatılacaktır. Daha sonrasında fizyoterapi seanslarına başlanılmaktadır.
Fizyoterapi seanslarında kullanılan teknikler aşağıdaki gibidir:
Tedavi kişiye özgü planlanmaktadır.
Daha ayrıntılı bilgi ve randevu için 05331360975 no’lu iletişim numarasından bize ulaşabilirsiniz.
Aşırı aktif mesaneli çocuklar sık sık tuvalete gitme ihtiyacı hissederler. Bu da çocukların ve ebeveynlerinin normal aktivitelerini yapmalarını zorlaştırabilir. Eğer aşırı aktif mesane tedavi edilmezse, bu durum insanların hayat kalitesini düşürür. Ayrıca zamanla idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir.
Copyright @ 2025 - Pelvik Kids. Tüm hakları saklıdır. | Designed by Emre Çelik